Suwak logarytmiczny – rys historyczny

W 1632 roku angielski matematyk, William Oughtred, połączył dwie linijki ze skalą logarytmiczną, tworząc pierwszy suwak logarytmiczny. Kalkulacji z wykorzystaniem suwaka logarytmicznego do lat 70-tych każdy uczył się w szkole. Symbolicznym końcem ery suwaka było wprowadzenie na rynek kieszonkowego kalkulatora Hewlett-Packard HP-35 w 1972 roku, który szybko wyparł analogowe narzędzie ze szkolnych ławek i biur projektowych na całym świecie. Powoli zaczęły się rozprzestrzeniać kalkulatory, a suwaki logarytmiczne prawie zniknęły. Prawie, bo na nasze szczęście chwilę wcześniej ktoś postanowił wprowadzić tę funkcję do zegarka. Dzięki temu rozwiązaniu mając jedną rękę wolną bardzo szybko możemy wykonać obliczenia i to obliczenia, które nie koniecznie muszą być proste. Wszystko zależy od tego jakie skale użyto w konstrukcji zegarka z suwakiem logarytmicznym.

Podstawowe działania na suwaku logarytmicznym

Wszystkie kalkulacje suwakiem logarytmicznym w zegarku wykonuje się, operując ruchomym pierścieniem z podziałką, która jest najbardziej z zewnątrz. Druga podziałka jest nieruchoma i umieszczona jest tuż przy brzegu tarczy zegarka. W ten oto prosty sposób zbudowane są zegarki wyposażone w suwak logarytmiczny. Jako przykładu będę używać zegarka Casio model Edifice EF-527D-1AV.

Mnożenie zegarkiem

Najpierw spójrz na czerwoną 10 na stałym pierścieniu, jest pomiędzy godziną 2 i 3. To 10 staje się dla nas punktem odniesienia przy mnożeniu. Naprzeciw 10 ustaw cyfrę, którą chcesz pomnożyć. Np. chcemy 8 pomnożyć przez 7, tak więc obracaj ruchomy pierścień dopóki na przeciw 10 nie znajdzie się liczba 8. Następnie znajdź cyfrę 7 na skali stałej. Wynik odczytamy ze skali ruchomej. Już wiesz ile to jest (56).

Dzielimy suwakiem logarytmicznym w zegarku

Po pierwsze dzielenie jest tak naprawdę odwrotnością mnożenia. Przy dzieleniu suwakiem logarytmicznym w zegarku pamiętaj, że dzielnik zawsze powinien być na skali obrotowej, natomiast dzielna na skali stałej. Jeśli to jest już jasne jedyne co trzeba zrobić to rozpocząć dzielenie suwakiem logarytmicznym. Na początek coś łatwego. Podzielmy 30 przez 5. Cyfrę 30 ze skali obrotowej ustaw naprzeciw cyfry 5 na skali stałej. Teraz już tylko trzeba odczytać wynik dzielenia naprzeciw czerwonej cyfry 10 na skali stałej. Tą metodą można również dzielić znacznie większe cyfry. Jeśli na przykład twoje dzielna to 154, powinno się ustawić na skali zewnętrznej 15,4. Również tym razem wynik dzielenie będzie naprzeciw czerwonej cyfry 10.

I jeszcze jedno ćwiczenie: 132:11. Wynik dzielenia suwakiem logarytmicznym w zegarku na rysunku poniżej.

Prędkość i odległość

Kolejną przydatną właściwością zegarka z suwakiem logarytmicznym jest pomiar prędkości i odległości. Praktycznie każdy zegarek lotniczy ma odpowiednią skalę aby dokonać takich pomiarów (sprawdź u siebie). Oczywiście dzisiaj są do tego przeznaczone odpowiednie zegary w kokpicie, ale gdyby tak wszystko siadło mamy na nadgarstku mały i szybki komputer do obliczeń.

Można także konwertować jednostki. Na przykład ustaw kilometry lub mile na odczytanej wartości a ekwiwalent automatycznie się ustawia z drugiej strony na pierścieniu